Prestatievraag biedt ruimte aan innovatie

 

Verschenen op de website van STABU, oktober 2012

 

Tijdens de parlementaire bouwenquête, ging veel aandacht naar de aanbodzijde van de bouw. Directeur van Stichting Roges, ir. S.J.J. (Stan) Vermeulen heeft zijn organisatie in 2006 opgericht om zich met name op de opdrachtgeverkant te richten. Zowel de ondernemingsvorm als de naamgeving (latijns voor ‘moge u vragen’)  geven uiting aan het idealisme dat de eigenaar van de stichting voor ogen had om brede marktinnovatie te bevorderen. De heer Vermeulen: “In de vraagstrategie van opdrachtgevers probeer ik de aanbodzijde uit te nodigen om zelf met technische oplossingen te komen en dus niet vooraf alles in te kleuren. Dit levert verrassende uitkomsten op.”

 

Probleemeigenaarschap

 

De wens van de bouw om te veranderen komt onder meer tot uiting door het initiatief van Lean Bouwen. Bij Lean Bouwen staat samenwerking centraal. Door gezamenlijk de verantwoordelijkheid te dragen voor het eindresultaat, gezamenlijk te plannen en continu te communiceren en te evalueren kan verspilling worden tegengegaan en kan de bouwtijd worden verkort. Zo ontstaan steeds meer vaste bouwteams die weer plezier hebben in hun werk, vertrouwen hebben in zichzelf en elkaar en met een focus op het eindresultaat voor de klant steeds betere resultaten boeken. “Partijen worden niet meer op laagste prijs geselecteerd. In het partnerschap worden afspraken gemaakt om elkaars rendement te bevorderen. Een geheel andere mentaliteit dan in de traditionele manier waarbij de winst van de een, het verlies van de ander is. Deze way of life wil ik bevorderen door een koppeling te leggen tussen ontwerpers en makers waarmee – naast de reeds genoemde voordelen – ook het gezamenlijke ‘probleemeigenaarschap’ wordt gecreëerd. Opdrachtnemers worden aangesproken op hun vakmanschap.”

 

Beoordelen

 

Met de voorgestelde procesvernieuwing worden werkrelaties opnieuw bekeken. Vermeulen: “Veranderingen zijn lastig door te voeren aangezien men gewend is aan de traditionele manier van werken. Bovendien worden obstakels opgeworpen die niets met de zaak te maken hebben. Zo kan door onderling wantrouwen en de indianenverhalen, de (incidentele) opdrachtgever de bouwwereld als een jungle ervaren. Een gids kan in dat geval uitkomst bieden, maar dan niet zonder het gehele traject met een kapmes mee te lopen of met een geweer om de schouders.” Het beoordelen van een opdracht vraagt expertise. “Daarvoor heb ik een systeem ontwikkeld, High Performance Tendering genaamd. Dat is een term die in feite wil uitdrukken dat je met het inkoopproces – het tenderen – een zo hoog mogelijk presterend gebouw beoogd, bestaande uit de financiële, technische en functionele componenten.”

 

Schoolvoorbeelden

 

Om de daad bij het woord te voegen is Stichting Roges betrokken geweest bij bouwprojecten van twee scholen. Afgelopen zomer is het Reeshof College (zie illustratie) in Tilburg opgeleverd. “De verrassing kwam door het innovatieve aanbod. Na het maken van het Voorlopig Ontwerp (VO) hebben we de markt ingeschakeld. We zijn hierbij uitgegaan van een zo hoog mogelijke bouwkwaliteit, tegen zo laag mogelijke exploitatielasten. Werken met BIM was een van de elementen van het vraagpakket, maar ook aandacht voor GPR (indicatie voor duurzaamheid). De normale hanteerbare norm daarvan is 7. We hebben 8.36 gekregen. Het tweede waardoor we aangenaam verrast waren, was dat de aanbieder in zijn oren had geknoopt dat de opdracht vooral op exploitatieniveau zou worden gegund. Vervolgens is hij – binnen het budget – met een warmte-koude opslag gekomen, wat exploitatietechnisch geweldig is.”

 

Een ander voorbeeld is tot stand gekomen in Breda. “In een binnenstedelijke omgeving moest in een school de oude gymzaal worden gerenoveerd tot een lesgebouw. Bijkomend probleem was het gebrek aan plaats voor een fietsenberging. In de vraagstelling hebben we dit pakkettechnisch niet opgelost maar aan de markt overgelaten. Een van de aanbieders heeft de bestaande gymzaal gesloopt en daarvoor een geheel nieuw lesgebouw gebouwd en daaronder een fietsenkelder. Beide wederom binnen het investeringsbudget. De opdrachtgever was laaiend enthousiast over de oplossing. Dan hebben we het nog niet eens gehad over de technische levensduur van een nieuw pand ten opzichte van een gerenoveerd project.

 

Zeker in deze tijd van crisis is schraalhans keukenmeester. Beide voorbeelden geven echter aan dat het ‘nieuwe proces’ werkt. De markt gaat elkaar niet meer beconcurreren op prijs, maar zoekt onderscheid op kwaliteit, inhoud en expertise”, bepleit de heer Vermeulen.

 

Rol voor STABU

 

“Opdrachtgevers moet leren om hun vragen in ‘prestaties’ te formuleren”, antwoordt de heer Vermeulen op de vraag welke rol hij voor STABU ziet. “Een functionele beschrijving laat ruimte voor de technische oplossingen.  STABU kan een voortrekkersrol op zich nemen om daarvoor handvatten te bieden. Technische beschrijvingen, bestekken en tekeningen blijven uiteraard nodig – ook binnen de voorgestelde procesvernieuwing – maar STABU zou met het uitbreiden van de prestatiespecificaties de vraagstelling van opdrachtgevers kunnen vergemakkelijken, waarmee ze kunnen specificeren op wat een product feitelijk moet kunnen, ondersteund door adviseurs met beoordelingsdeskundigheid. Er worden twee kampen mee bediend. De opdrachtgever die het instrument kan inzetten voor een betere prijs/kwaliteitverhouding en de adviseurs die hun expertise  gebruiken om  mee te gaan in de nieuwe orde in de bouwsector.

 

De bouw is met een verbeterslag bezig. Ik roep opdrachtgevers op om het potentieel te benutten. Dit lijkt me een mooie opgave voor de komende jaren”, aldus Stan Vermeulen van Stichting Roges.

 

Klik hier voor de link naar het artikel op de website van STABU